Ο Προφήτης

Ο Προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν, εκδ. Διόπτρα, 2021

Όπως Ο μικρός πρίγκηπας, όπως Ο γλάρος Ιωνάθαν, βιβλία που τα διαβάζουμε πάντα, από την παιδική ηλικία μέχρι τα βαθιά γεράματα, έτσι και Ο Προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν (1883-1931), μια εκδοχή του κλασικού έργου, που εκδόθηκε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Διόπτρα, σε απόδοση Δημήτρη Αθηνάκη, είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους.

 Για τα παιδιά, παρόλο που το βιβλίο χαρακτηρίζεται παιδικό και παρόλο που τις μισές σελίδες καταλαμβάνει μια γοητευτική εικονογράφηση με ένταση και χρώμα που έχει μια μορφή παιδικότητας,  δεν είναι εύκολο ανάγνωσμα. Χρειάζεται η διαμεσολάβηση του γονιού ή του δασκάλου. Για τους μεγάλους αναγνώστες φαίνεται σαν  ανάγνωσμα θεραπευτικό, που υπενθυμίζει την καλή πλευρά τού ανθρώπου, προκαλώντας ευγενή αισθήματα.

Ο Γκιμπράν, στοχαστής και εικαστικός, λογοτέχνης με ευαισθησία και λυρισμό υπήρξε πολύ αγαπημένος συγγραφέας  του εικοστού αιώνα. Τα βιβλία του γέμισαν τις βιβλιοθήκες μας και οι σκέψεις του επέδρασαν πολύ στη διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας των αναγνωστών. Ο κόσμος του περιέχει την αγάπη, τη φιλία, τη χαρά, αλλά και τη λύπη, τους αποχωρισμούς και  την τιμωρία, όχι ως εκφάνσεις του κακού, αλλά ως εμπλουτισμό, ολοκλήρωση  και δυναμική της ζωής.                            Ο Προφήτης , έργο ανθρωποκεντρικό και φυσιολατρικό,  καλλιεργεί την πίστη στη δύναμη του καλού, την ευγνωμοσύνη στη φύση και στη ζωή, την πεποίθηση ότι  η εξέλιξη του ανθρώπου συνυφαίνεται με σταθερές αξίες.  Ίσως αυτή η στοχαστική και, συνάμα, αθώα ευφορία και αγνή αφέλεια κατατάσσει τον συγκεκριμένο  ανθολογημένο τόμο στα παιδικά βιβλία.   

Όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το κλασικό βιβλίο,  πριν περίπου 100 χρόνια,  ήταν χωρισμένο σε 26 μικρές ενότητες και απευθυνόταν σε αναγνωστικό κοινό ενηλίκων. Την εικονογράφηση την είχε φιλοτεχνήσει τότε ο ίδιος ο λογοτέχνης, που είχε μαθητεύσει στο Παρίσι δίπλα στον Ροντέν. Ο πραγματικά καλαίσθητος τόμος που κρατάμε σήμερα στα  χέρια μας  αποτελεί  μια ανθολόγηση του αρχικού βιβλίου. Διαρθρώνεται σε 14 μικρά κεφάλαια και είναι εικονογραφημένο με έντονα χρώματα από την εικαστικό Anna Pirolli.

Ο κόσμος του Λιβανέζου λογοτέχνη είναι τα συναισθήματα, το φως, οι θετικές προσδοκίες, είναι ο ύμνος της ζωής, ένας κόσμος που,  με αλληγορίες και συμβολισμούς, επουλώνει τραύματα και κινητοποιεί με τρόπο τρυφερό τη σκέψη του αναγνώστη.

Με τη φιλοσοφική διάθεση και τον συναισθηματισμό του, ο  Γκιμπράν μάς μιλάει για την Αγάπη: «Όταν σας γνέφει η αγάπη, ακολουθήστε την, ακόμη κι αν τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απόκρημνα». 

Ποιος δεν έχει συγκινηθεί διαβάζοντας τις λέξεις του  για τα Παιδιά μας; «Μπορεί να τους δίνετε την αγάπη σας, αλλά όχι τον νου σας, διότι εκείνα έχουν τον δικό τους νου».

Γράφει για τη Χαρά και Λύπη: «Και το ολόιδιο πηγάδι απ’ όπου πηγάζει το γέλιο σας συχνά γεμίζει με τα δάκρυά σας».

Και ποιος άλλος θα μπορούσε να μιλήσει αλληγορικά και, ταυτόχρονα, τόσο αληθινά για την Ελευθερία; «…αυτό που καλείτε ελευθερία είναι η πιο δυνατή απ’ όλες τις αλυσίδες, παρότι οι κρίκοι της λάμπουν στον ήλιο και θαμπώνουν τα μάτια».

O  Γκιμπράν αιχμαλωτίζει  τον σημερινό ενήλικο αναγνώστη με το ρυθμό της ποιητικής πρόζας του, με την υπαινικτική γραφή του και με τον πλούτο  εικόνων και συμβολισμών και,  ταυτόχρονα,  τον απελευθερώνει, καθώς δημιουργεί μια συναισθηματική ανάταση.  Η ανάγνωση του βιβλίου λειτουργεί διαφορετικά  στα παιδιά, που, καθώς το διαβάζουν, διερωτώνται για τις αθέατες και ποικίλες πτυχές της ζωής. Κλείνοντας το βιβλίο μας, μικροί και μεγάλοι, ακούμε τον απόηχο της φωνής του Γκιμπράν, που παρακολουθεί τα νοερά ερωτήματά μας. Τελικά πώς πορευόμαστε; «Να γεμίζετε ο ένας του άλλου το φλυτζάνι, μα να μην πίνετε απ’ το ίδιο… Και να μένετε μαζί, μα όχι πολύ κοντά, όπως οι κολόνες του ναού που στέκονται χωριστά, κι όπως η βελανιδιά και το κυπαρίσσι δεν μεγαλώνουν το ένα στου άλλου τη σκιά».